هشتمین همایش کاربران چشمه‌ی نور ایران در روزهای هشتم و نهم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۵ در محل پارک علم و فناوری قزوین برگزار شد. این همایش هر سال با حضور اساتید و پژوهشگران ایرانی و نیز چهره‌های سرشناس بین‌المللی در زمینه‌های ساخت، مدیریت و کاربری از چشمه‌های نور سنکروترونی با هدف بیان اهمیت این شتابگر در پیش‌برد دانش و صنعت برگزار می‌شود.

امسال چشمه‌ی نور ایران میزبان بیش از ۲۰۰ شرکت‌کننده از جمله مسئولین کشوری و چهره‌هایی چون مدیران چشمه‌های نور ایتالیا، اسپانیا و مرکز شتابگر ترکیه بود و در مدت دو روز ۱۵ سخنرانی علمی توسط مسئولان و پژوهشگران مطرح از کشورهای ایتالیا، اسپانیا، آلمان، ترکیه، انگلستان، و ایران ارائه شد. همچنین دستاوردهای مرتبط پژوهشی دانشجویان و اساتید کشور در قالب پوسترهای علمی به نمایش گذاشته شد.

در افتتاحیه‌ی این همایش دکتر وحید احمدی، معاون پژوهشی و فناوری وزارت علوم، هشتمین سال برگزاری آن و حضور میهمانان سرشناس خارجی را نشانه‌ای از تداوم موفقیت‌آمیز طرح چشمه‌ی نور ایران دانست. وی با تاکید بر اهمیت همکاری‌های ملی و بین‌المللی در پژوهش‌ها و پروژه‌های علمی، رویکرد طرح چشمه‌ی نور ایران را برای تاثیرگذاری علمی کشور در مقیاس جهانی مناسب دانست. وی با اشاره به تجربه‌ی همکاری‌های اثرگذار با پروژه‌هایی مانند CERN و ITER و همچنین وضعیت ممتاز علمی کشور در منطقه (رتبه‌ی دوم در تولید مقالات علمی و سهم قابل توجه ایران در مقالات برتر دنیا)، چشمه‌ی نور ایران را بستری مناسب برای رشد فناوری‌های میان‌رشته‌ای و ارتباطات سازنده‌ی بین‌المللی برشمرد. وی در ادامه تفاهم‌نامه‌های همکاری میان موسساتی چون الترا و طرح برپایی خط‌باریکه‌ی ایرانی در سنکروترون خارجی را در راستای تولید دانش و فناوری ساخت شتابگر در ایران مفید ارزیابی کرد و از پژوهش‌گران و دانش‌گران کشور به استفاده از زمینه‌های ارتباطی فراهم شده دعوت نمود.

دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، در سخنرانی کوتاهی در روز نخست، حضور خود در این همایش علمی را به نشانه‌ی اهمیت طرح چشمه‌ی نور ایران از نگاه دولت عنوان کرد. ایشان با اشاره به تعداد سالانه ۵ میلیون دانشجو در کشور و رتبه‌ی چهارم ایران در تربیت مهندسین در دنیا (بعد از چین و هند و روسیه و هم‌تراز با ایالات متحده امریکا) سرمایه‌ی کشور را نه در ذخایر نفت و گاز و دیگر معادن، بلکه نیروی انسانی به ویژه دانشجویان و دانشگران جوان کشور دانست.

وی با بیان این مشکل که سرمایه‌گذاری‌های دولتی در گذشته اغلب در زمینه‌های تجاری‌سازی و با رویکردی زودبازده انجام شده، سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی در زمینه‌های علوم‌پایه و اقتصاد دانش‌بنیان را؛ به دلیل این که فاقد بازده اقتصادی آنی بوده و برای سرمایگذاران بخش خصوصی انگیزه‌ای ایجاد نمی‌کنند؛ رسالت اصلی دولت عنوان کرده و به رشد شرکت‌ها و استارت‌آپ‌های دانش‌بنیان و به ویژه پروژه‌های شتابگرهای ذرات در چند سال اخیر اشاره کرد.

دکتر ستاری با انتقاد از رویه‌ی مرسوم در کشور؛ که توجه را نه به پرورش صنعت و دانش، بلکه به واردات فناوری و ساخت کارخانه‌ها به کمک درآمد‌های نفتی معطوف کرده‌اند؛ از رویکرد پژوهشگاه دانش‌های بنیادی در طراحی و ساخت مایحتاج پروژه‌ها در داخل کشور، به جای وارد کردن و خریداری آن‌ها، تجلیل نمود و این رویه را برای دیگر صنایع مهم کشور مانند صنعت سیمان، خودروسازی و... ضروری دانست.

معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری از طرح چشمه‌ی نور ایران به عنوان نخستین پروژه‌ی علمی در چنین مقیاس بزرگی یاد کرده و تربیت نیروی انسانی در روند ساخت آن را حتی با ارزش‌تر و بزرگتر خواند. ایشان در ادامه از آمادگی دولت برای تامین هزینه‌‌های طرح چشمه‌ی نور ایران خبر داد. وی شرایط پسابرجام را محیطی مناسب برای همکاری‌های بین‌المللی در زمینه‌های گوناگون دانست و به نمونه‌های همکاری با موسسات شتابگری مانند الترا، آلبا، کورچاتوف و نیز طرح راه‌اندازی خط‌باریکه‌ی ایرانی در سنکروترون‌های خارجی اشاره کرد.

وی در پایان آینده‌ی ایران را در بهره‌گیری از سرمایه‌ی انسانی کشور ترسیم کرد و تاکید دولت را پرورش اقتصاد دانش‌بنیان، صنعت خلاق و پذیرش همکاری‌های بین المللی دانست.

دکتر جواد رحیقی، مدیر طرح چشمه‌ی نور ایران، در نخستین سخنرانی علمی این همایش گزارشی از پیشرفت طرح چشمه‌ی نور ایران و دستاوردهای علمی و پژوهشی این طرح در کشور ارایه نموده و چشم‌انداز نقش آینده‌ی آن را در پیش‌برد دانش و صنعت کشور ترسیم کرد.

دکتر آلفونسو فرانچوزی، مدیر چشمه‌ی نور الترا در سخنرانی خود پس از معرفی مشخصات فنی شتابگر الترا و خطوط باریکه‌ی آن، به پژوهش‌های برجسته‌ی اخیر انجام گرفته در الترا و نیز ارتباط آن مجموعه با صنعت ایتالیا پرداخته و سپس به طرح‌های آینده برای ارتقای آن شتابگر به الترا۲ و نیز لیزر الکترون آزاد فرمی و خطوط باریکه‌ی آن اشاره کرد.

دکتر کاترینا بیسکاری، مدیر سنکروترون آلبا نیز با بیان تاریخچه و روند ساخت و تکمیل شتابگر آلبا در اسپانیا، زمینه‌های پژوهشی و صنعتی وابسته به آن شتابگر را توضیح داده و دورنمایی از فرصت‌های پژوهشی و فنی در آلبا را ترسیم نمود.

دکتر عمر یاواش، مدیر مرکز شتابگر ترکیه، بر تجهیزات، دستاوردها و فازهای گوناگون بهره‌برداری از آن مجموعه به عنوان نخستین آزمایشگاه بزرگ‌مقیاس در ترکیه مروری داشت.

در ادامه‌ی همایش سخنرانی‌های علمی با موضوعاتی از جمله معرفی تخصصی خطوط باریکه‌ی چند سنکروترون و پژوهش‌هایی با کاربری از تابش سنکروترونی به دست دانش‌گران ایرانی ارایه گشت.

در کنار سخنرانی‌های علمی جلسه‌ای نیز با حضور اساتید و صاحب‌نظران با موضوع راه‌اندازی خط‌باریکه‌ی ایرانی در سنکروترون خارجی برگزار و با میهمانان و پژوهشگران حاضر در جلسه تبادل نظر شد

در روز دوم شرکت‌کنندگان و میهمانان از محل ساختگاه چشمه‌ی نور ایران و همچنین از چند مکان دیدنی در شهر قزوین بازدید کردند.

در همایش امسال چشمه‌ی نور ایران میزبان اساتید و چهره‌های برجسته‌ای از سراسر دنیا در زمینه‌های مدیریت، ساخت و کاربری چشمه‌های نور سنکروترونی بود. از جمله‌ی آنان می‌توان به چهره‌های زیر اشاره کرد:

علاقه‌مندان می‌توانند اطلاعات بیشتر در زمینه‌ی سخنرانان، محتوای نمایش داده شده و مقالات ارایه شده را از برگه‌ی رسمی همایش دیافت کنند.